Η εκ περιτροπής εργασία, είναι μια ειδική μορφή μερικής απασχόλησης. Η εργασία παρέχεται κατά λιγότερες ημέρες την εβδομάδα, ή λιγότερες εβδομάδες ανά μήνα, ή λιγότερους μήνες ανά έτος, κατά πλήρες ημερήσιο ωράριο.
Διαφέρει από την μερική απασχόληση αφού όταν λέμε μερική απασχόληση νοούμε την απασχόληση όλες τις ημέρες της εβδομάδας αλλά με μικρότερο ημερήσιο ωράριο από το κανονικό.
Το σύστημα αυτό μπορεί να εφαρμοστεί είτε με συμφωνία εργαζόμενου και εργοδότη είτε με μονομερή απόφαση του εργοδότη, εφόσον συντρέχουν οι λόγοι που θα δούμε παρακάτω.
1η περίπτωση: Εφαρμογή συστήματος εκ περιτροπής εργασίας κατόπιν συμφωνίας εργαζόμενου και εργοδότη.
Στο Ν. 1892/90 άρθ. 38, όπως ισχύει σήμερα, ορίζεται ότι, κατά την κατάρτιση της ατομικής σύμβασης εργασίας ή κατά τη διάρκειά της, ο εργοδότης και ο εργαζόμενος μπορούν με έγγραφη ατομική σύμβαση να συμφωνήσουν κάθε μορφή απασχόλησης εκ περιτροπής. Εκ περιτροπής απασχόληση θεωρείται η απασχόληση κατά λιγότερες ημέρες την εβδομάδα ή κατά λιγότερες εβδομάδες το μήνα ή κατά λιγότερους μήνες το έτος ή και συνδυασμός αυτών κατά πλήρες ημερήσιο ωράριο εργασίας.
Οι αποδοχές του εργαζόμενου είναι ανάλογες του χρόνου απασχόλησής του.
Παράδειγμα:
Πλήρης μισθός (40ωρο την εβδομάδα): 650 €
Εκ περιτροπής απασχόληση: 4 ημέρες την εβδομάδα / 6,66 ώρες την ημέρα – 26,64 ώρες την εβδομάδα
Αναλογούν μισθός: 650 Χ 26,64 Χ 40 = 432,90 €
Όπως ορίζεται παραπάνω, η εκ περιτροπής εργασία, μπορεί να συμφωνηθεί είτε κατά την έναρξη της εργασιακής σχέσης είτε κατά τη διάρκειά της με τροποποίηση της ατομικής σύμβασης εργασίας. Απαιτείται λοιπόν και εδώ η σύμφωνη γνώμη του εργαζόμενου για την τροποποίηση της σύμβασης εργασίας.
Καταγγελία της σύμβασης εργασίας λόγω μη αποδοχής από τον εργαζόμενο πρότασης εργοδότη για μετατροπή σύμβασης πλήρους απασχόλησης σε σύμβαση εκ περιτροπής εργασίας, είναι άκυρη.
Η σύμβαση πρέπει να είναι οπωσδήποτε έγγραφη (δεν ισχύει εδώ η δίμηνη προθεσμία επίδοσης όρων σύμβασης εργασίας) και υποβάλλεται στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ.
Αν η σύμβαση για εκ περιτροπής εργασία, δεν καταρτιστεί εγγράφως ή δεν γνωστοποιηθεί εντός οκτώ (8) ημερών από την κατάρτισή της στην Επιθεώρηση Εργασίας, (υποβολή στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ) τεκμαίρεται η πλήρης απασχόληση του εργαζόμενου.
2η περίπτωση: Μονομερής επιβολή συστήματος εκ περιτροπής εργασίας, λόγω περιορισμού της δραστηριότητας της επιχείρησης
Η εργατική νομοθεσία δίδει τη δυνατότητα στον εργοδότη, αν περιοριστούν οι δραστηριότητες του, αντί καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, να επιβάλλει σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης στην επιχείρηση του, κατόπιν διαβούλευσης με τους εργαζόμενους. Η ενημέρωση – διαβούλευση γίνεται με τους νόμιμους εκπροσώπους των εργαζομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ 240/2006 και του Ν.1767/1988. Στη περίπτωση που δεν υπάρχει σωματείο ή συμβούλιο εργαζομένων στην επιχείρηση, η διαβούλευση θα πρέπει να γίνει με το σύνολο των εργαζομένων της επιχείρησης.
Η διάρκεια της εκ περιτροπής εργασίας δεν μπορεί να υπερβαίνει τους εννιά μήνες στο ίδιο ημερολογιακό έτος.
Απαραίτητες λοιπόν προϋποθέσεις για την επιβολή του παραπάνω συστήματος, είναι ο περιορισμός των δραστηριοτήτων της επιχείρησης (ουσιαστική προϋπόθεση), και η ενημέρωση των εργαζομένων και η προηγούμενη διαβούλευση του εργοδότη με τους εργαζόμενους (τυπική προϋπόθεση).
Χαρακτηριστικό στοιχείο της περίπτωσης αυτής, είναι ότι κατά τη επιβολή του συστήματος αυτού θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο παράγοντας “ίση μεταχείριση”
Το σύστημα πρέπει να καταλαμβάνει είτε όλους τους εργαζόμενους στη επιχείρηση, είτε όλους τους εργαζόμενους τμήματος της επιχείρησης, το οποίο εμφανίζει μειωμένη δραστηριότητα.
Δεν επιτρέπεται η επιβολή του συστήματος της εκ περιτροπής εργασίας σε μερικώς απασχολούμενους
Δεν επιτρέπεται η επιβολή συστήματος εκ περιτροπής εργασίας επιλεκτικά, σε συγκεκριμένους μόνο μισθωτούς.(Α.Π 1252/2014).
Η απόφαση του εργοδότη για την επιβολή εκ περιτροπής εργασίας πρέπει να υποβληθεί στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ εντός οκτώ (8) ημερών από τη λήψη της, διαφορετικά τεκμαίρεται η πλήρης απασχόληση των εργαζομένων.
Η επιβολή της εκ περιτροπής εργασίας από την πλευρά του εργοδότη, είναι παράνομη, εάν δεν έχει προηγηθεί διάλογος με τους εργαζομένους, δεν τους έχουν δοθεί οικονομικά στοιχεία της επιχείρησης, δεν έχει εξαντληθεί κάθε περιθώριο εναλλακτικών λύσεων και δεν έχει προηγηθεί διαβούλευση με τους εργαζομένους. (Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών 4424/2012)
Για τον υπολογισμό των αποδοχών και στην περίπτωση αυτή, για τους αμειβόμενους με μισθό, πολλαπλασιάζουμε τον πλήρη μισθό (40/ωρου) με τις ώρες εβδομαδιαίας απασχόλησης και ακολούθως διαιρούμε με το 40, ενώ για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο, πολλαπλασιάζουμε το πλήρες ημερομίσθιο (των 6,66 ωρών) με το 0,15 για να βρούμε το ωρομίσθιο και ακολούθως πολλαπλασιάζουμε επίσης με τις ώρες ημερήσιας απασχόλησης, για να βρούμε το ημερομίσθιο.
Παράδειγμα
Απασχόληση: 3 ημέρες την εβδομάδα επί 8 ώρες την ημέρα
Ημερομίσθιο 6,66 ωρών: 29,04
Ωρομίσθιο: 29,04 Χ 0,15 = 4,36 €
Αναλογούν ημερομίσθιο: 4,36 Χ 8 = 34,88 €
Μηνιαίες αποδοχές: (Ώρες εργασίας/εβδομάδα) Χ (Ωρομίσθιο) Χ (26/6) = 24 ώρες Χ 4,36 € Χ 4,133 = 432,48 €
Κατά το χρονικό διάστημα της μονομερούς επιβολής εκ περιτροπής εργασίας, δεν μπορεί να γίνει απόλυση και υπολογισμός της αποζημίωσης με τις μειωμένες αποδοχές λόγω του συστήματος αυτού.
Για να γίνει απόλυση, πρέπει να γίνει διακοπή του συστήματος της εκ περιτροπής απασχόλησης και επαναφορά του εργαζόμενου σε σύστημα πλήρους απασχόλησης ενώ ο υπολογισμός της αποζημίωσης θα γίνει με βάση τις αποδοχές που θα ελάμβανε ο εργαζόμενος με το καθεστώς της πλήρους απασχόλησης. (έγγρ. ΥΕΚΑ 4355/16/3-3-2011)
3η Περίπτωση: Μονομερής επιβολή συστήματος εκ περιτροπής εργασίας, λόγω της κρίσης του κορωνοϊού
Στο ένατο άρθρο της ΠΝΠ – ΦΕΚ 68 Α’ 20-3-2020, το εν λόγω σύστημα αναφέρεται ως “Λειτουργία επιχειρήσεων με προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας”.
Αποτελεί σύστημα εκ περιτροπής εργασίας επιβαλλόμενο μονομερώς από τον εργοδότη στα πλαίσια των έκτακτων μέτρων στην αγορά εργασίας για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της διασποράς του κορωνοϊού. Το διάστημα εφαρμογής του δεν μπορεί να ξεπερνά τους έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος της ΠΝΠ δηλαδή από τις 20-3-2020.
Το σύστημα επιβάλλεται χωρίς ειδικές διαδικασίες, αφορά όμως μόνο τις επιχειρήσεις που πλήττονται από την κρίση του κορωνοϊού με βάση τους ΚΑΔ που έχει επιλέξει το Υπουργείο Οικονομικών.
Βασικά χαρακτηριστικά
– Δεν απαιτείται προηγούμενη ενημέρωση – διαβούλευση με τους εργαζόμενους
– Δεν εξαιρούνται από το μέτρο και οι μερικώς απασχολούμενοι
– Δεν απαιτείται έγγραφη απόφαση του εργοδότη ούτε άμεση ενημέρωση του ΣΕΠΕ – ΠΣ ΕΓΑΝΗ. Στο τέλος κάθε μήνα ο εργοδότης υποχρεούται να δηλώνει την εφαρμογή αυτού του τρόπου εργασίας σε ειδικό έντυπο στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ
-Κάθε εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται κατ’ ελάχιστο δύο (2) εβδομάδες το μήνα, συνεχόμενα ή διακεκομμένα
– Στο σύστημα αυτό θα πρέπει να εντάσσεται τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της επιχείρησης
Οι αποδοχές των εργαζομένων με το σύστημα αυτό υπολογίζονται όπως και στις προηγούμενες περιπτώσεις ανάλογα με τον πραγματικό χρόνο απασχόλησής τους
Ο εργοδότης που θα εφαρμόσει αυτόν τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας υποχρεούται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό εργαζομένων που απασχολούνταν κατά την έναρξη εφαρμογής του.
Το σύστημα αυτό μπορεί να εφαρμοστεί συνδυαστικά με την αναστολή των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων, αλλά πάντα μόνο στις πληττόμενες λόγω ΚΑΔ επιχειρήσεις.
Μανώλης Αμαργιωτάκης
Οικονομολόγος – Σύμβουλος σε Εργασιακά Θέματα
